Oyun Oynamanın ve Bilgisayar Oyunlarının Faydaları

Oyun oynamak ve video oyunları her ne kadar şeytanlaştırılsa da bilgisayar oyunlarının binbir türlü faydaları var. Gelin bu faydaların ne olduklarını hep birlikte inceleyelim.

Ülkemizde – hatta dünyanın birçok yerinde oyun oynayan kişi sayısı oldukça fazla. Oyunların günlük hayatımızın bir parçası hâline geldiğini çok rahat şekilde söyleyebiliyoruz. Buna rağmen oyunlarla ilgili birçok yanlış düşünce, aksi kanıtlanmış fikirler var. Evet, her şey gibi oyunların da aşırısı hayatımızı kötü etkiliyor, fakat bilgisayar oyunlarının faydaları, çok büyük ihtimalle zararlarından daha ağır geliyor. Gelin bu faydalar neymiş, çeşitli oyunlar nasıl bu faydaları sağlarmış, ilgili bilimsel araştırmalarıyla bakalım.

Oyunlar ve Şiddet Arasında Gerçekten Bağlantı Var mı?

• Stratejik Düşünme

Oyunun binbir türlüsü olduğu için her oyun aynı etkiyi yaratmıyor, fakat rekabetçi oyunların, bulmaca oyunlarının, strateji oyunlarının çok büyük bir kısmı oyuncuların stratejik düşünme yetisini geliştiriyor. Portal serisinde geçemediği bölümün çözümünü bulabilmek için beynini son hücresine kadar kullanan, CS:GO veya VALORANT’ta adeta satranç oynar gibi strateji geliştirerek takımını yöneten, Europa Universalis gibi oyunlarda ülkesini birçok farklı açıdan yöneten oyuncular; oyunlar sayesinde yoğun bir zihinsel aktivite yaşıyor.

Bununla birlikte birçok kişinin bu oyunları bu kadar derin oynamadığını, birçok oyunun da bu kadar stratejik derinlik içermediğini söylemek lazım. Yine de oyunların stratejik yetenek açısından kişiye katkı sağladığı, yadsınamaz bir gerçek. Bu konuyla ilgili yazılmış makalelere bu linkten göz atabilirsiniz.

• El – Göz Koordinasyonu

Oyunlar, analitik gelişime faydalı olduğu kadar beynin mekanik kısmına da yardım ediyor. Ekranda gördüğümüz karakterimizi klavyeyle veya kontrolcüyle yönetirken çok ince hareketler, anlık manevralar yapmamız gerekebiliyor. Bu sebeple özellikle çocukların refleksleri, el göz koordinasyonu gelişebiliyor. Bunun en küçük örneklerini Subway Surfers, Temple Run gibi oyunlar oynayan miniklerde, en gelişmiş örneklerini ise espor arenasının tepesinde bulunan, refleksleri ve el-göz koordinasyonları insani düzeyin dışına çıkmış profesyonellerde görüyoruz.

Espor Nedir? Oyunlar Spor Olur mu Hiç?

Bu araştırmada oyuncuların psikomotor yeteneklerinin gerçekten de ortalama bir insandan daha yüksek olduğu gözlemlendi. Fakat görsel-uzamsal ve algısal yetenek açısından herhangi bir fark bulunamadı. Psikomotor yeteneklerinin de görsel-uzamsal veya algısal yetenekle bir korelasyonu görülmedi.

• Yabancı Dil

Oyunlar, oyuncuların yabancı dilini iki şekilde geliştirebiliyor.

Türkçe destek ile oynanmayan oyunlar, tıpkı filmler gibi tüketiciyi yabancı dile maruz bırakarak dil gelişimini destekliyor. Bu da en etkili dil öğrenme yöntemi olarak karşımıza çıkıyor.

Bunun yanında çevrim içi oyunlarda Türkçe konuşmayan kişilerle iletişime geçmek zorunda kalan oyuncular da kendini İngilizce konuşmaya zorluyor. Dolayısıyla, yapılan pratik kişinin yabancı dil gelişimini iyi anlamda etkiliyor.

• Takım Çalışması

Birçok rekabetçi bilgisayar oyunu, takımlar hâlinde oynanıyor. Birden fazla oyuncu içeren takımlar birlikte hareket ederse, stratejik davranırsa kazanma olasılıkları artıyor. Doğal olarak oyuncular birbirileriyle iletişime geçiyor, birlikte taktikler üretiyor ve ekip olarak çalışmayı deniyor. Bu da oyun oynayan kişilerin ekip çalışması, liderlik gibi yeteneklerini kaçınılmaz olarak geliştiriyor.

Bu konuyla ilgili yapılan birçok araştırma bulunuyor. Araştırmalar ise farklı sonuçlara işaret edebiliyor.

Örneğin Tayvan’da bulunan Providence Üniversitesi’nin World of Warcraft oyuncuları üzerine yaptığı çalışmada, ekip çalışmasıyla oyun oynama arasında bir bağlantı kurulmadı.

Daha geniş kapsamlı olan, Georgia State Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışma ise çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Bu çalışmanın sonuçlarına göre oyun oynayan kişilerin demokratik liderlik yeteneği, otokratik liderlik yeteneğine göre daha yüksek. Fazla iş veya liderlik yeteneği olmayan kişilerde ise oyun oynamanın ekip iletişimini, liderlik iletişimini geliştirdiği gözlemlendi.

• Yaratıcılık / Hayal Gücü

Oyunlar, çocuklara diledikleri gibi düzenleyebilecekleri bir dünya sunabiliyor. Bunun en iyi örneklerinden bir tanesi ise Minecraft. Küp küp oluşturulan bir dünyası olan bu oyunda yapabileceklerinizin, inşa edebileceklerinizin sınırı yok.

Bunu fırsat bilen 20 yaşındaki bir oyuncu, çocukken başladığı Minecraft macerasının sonunda profesyonel bir iş kurmayı başardı. Hayal gücünden destek alarak yapı kurma yeteneğini bir işe dönüştüren oyuncu, birçok sunucuya iş yapan, dünyalar oluşturan bir şirket kurdu. Şimdiki hedefleri ise Microsoft ile anlaşıp Minecraft’ta kendi dünyalarını resmî olarak yayımlayabilmek.

Bu şirketten bir builder’ın kurduğu yapıya aşağıdan göz atabilirsiniz.

• Eleştiriye Açık Olma

Yapılan araştırmalara göre oyun oynayan oyuncular, gerçek hayatta karşılarına çıkan problemlerle daha sabırlı bir şekilde başa çıkabiliyor, eleştiriyi kaldırabiliyor. Bu bağlantı, kendini onaylama teorisinde belirtildiği gibi birçok araştırmayla da kanıtlandı.

• Multitasking (Aynı Anda Çok İş Yapma)

Aynı anda birden fazla iş yapmanın iyi olup olmadığı konusunda birçok farklı görüş bulunuyor. Fakat oyunların bu yeteneği geliştiriyor olması kaçınılmaz bir gerçek. Özellikle FPS oyunlarda mermi sayımızı, envanter durumumuzu, haritayı, varsa yeteneklerimizi kontrol ederken etrafı dinliyoruz, aynı zamanda karakterimizi yönlendirirken sürekli görsel olarak tetikte kalıyoruz. Birçok farklı durumu kontrol altında tutmamız, aynı anda görsel ve işitsel olarak tetikte kalmamız multitask yeteneğimizi geliştirebiliyor.

Birçok farklı oyun türünü içeren çeşitli araştırmalarda oyun oynamanın aynı anda birden fazla iş yapma yeteneğini kesinlikle geliştirdiği gözlemlendi. Bununla ilgili farklı bir fikir yok denecek kadar az – en azından biz rastlamadık.

• Sanat

Sanat tüketme ihtiyacının insanın ruhu için önemli olduğunu inkâr edemeyiz. Birçok oyunu sanat eseri olarak nitelendirmemiz de gayet mümkün.

Oyunlar Sanat Olarak Değerlendirilebilir mi?

Birçok oyun ‘sanat eseri’ olmaktan çok uzak olsa da özellikle bağımsız yapımlar insanın iç dünyasını sürükleyici hikâyelerle açığa vurarak oyuncuları duygusal bir girdaba sürüklemekte gayet başarılı. Bu denli duygu yüklü yapımları sanat eseri olarak görmemek de çok tabii bir fikir, fakat sinemanın da sanat olarak kabul edilmeden önce yoğun tartışmalara konu olduğunu hatırlatalım.

Genelde değişim getiren geleceğin bu sefer ne getireceğini hep birlikte göreceğiz.

• Şiddet İhtiyacını Giderme / Agresiflikte Azalma

Şiddet her ne kadar kötü bir şey olsa da ve oyunlar şiddeti tetiklediği için suçlansa da durum aslında tam tersi. Yapılan araştırmalar oyunların şiddetle bağlantısı olmadığını kanıtlıyor.

Hatta; oyunlar insanların şiddet ihtiyacını kontrollü bir şekilde gidermesini sağlıyor, bu da açığa vurulan şiddeti azaltıyor. Teksas Teknik Üniversitesi’nden John Velez’in yaptığı araştırma, oyun oynadıktan sonra insanlarda pro-sosyal davranışın arttığını, agresif davranışın azaldığını öne sürüyor. Bu davranış değişiklikleri oyuncunun takım arkadaşı için de, rakibi için de, oyunda olmayan kişiler için de geçerli.

Sonuç

Evet, oyunlar aşırı fazla oynandıklarında ekran bağımlılığı, göz problemleri veya postür sorunları gibi sıkıntılara yol açabiliyor. Fakat bunun suçunun bilgisayar oyunları olmadığının, her şeyin aşırısının zararlı olduğunun farkındayız. Bilgisayar oyunlarının çeşitli araştırmalarla kanıtlanmış olan faydaları ise yukarıdaki şekilde. Aklımıza gelmeyen, fark etmediğimiz birçok farklı yararın olabileceğini de göz ardı etmemek lazım. Fikirlerinizi yorumlar kısmında belirtmekten çekinmeyin, iyi oyunlar diliyoruz.